Khi nói đến hình thức sản xuất may công nghiệp ở việt nam, chúng ta nghĩ đến ngay hình thức may gia công, nhưng ngoài hình thức sản xuất gia công ra ở Việt Nam vẫn còn một hình thức sản xuất may công nghiệp khác đó là hình thức tự sản tự tiêu:
*Sản xuất công nghiệp May là hình thức sản xuất tiên tiến nhất. Trong sản xuất công nghiệp, người ta sản xuất một số lượng lớn sản phẩm cho người tiêu dùng, dựa vào bảng thông số kích thước cho từng loại cỡ vóc khác nhau.
*Tổ chức sản xuất là sự bố trí các công đoạn các khâu trong dây chuyền nhằm thực hiện chu trình kinh doanh từ “đầu vào” đến “đầu ra”. Mục tiêu của tổ chức sản xuất là sự bố trí các công đoạn, các khâu nhằm tạo ra năng suất, chất lượng cao hơn, nhịp độ sản xuất nhanh hơn, tận dụng và huy động tối đa các nguồn lực vật chất vào sản xuất, giảm chi phí sản xuất một đơn vị đầu ra đến mức thấp nhất, rút ngắn thời gian sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ.
II/ PHÂN LOẠI:
*Hoạt động sản xuất may công nghiệp tại Việt Nam hiện nay được tổ chức theo hai hình thức: tự sản tự tiêu và gia công.
A. HÌNH THỨC MAY TỰ SẢN TỰ TIÊU:
*Sản xuất tự sản tự tiêu là hình thức sản xuất hàng may mặc mà trong đó đơn vị sản xuất sẽ đảm nhận toàn bộ qui trình sản xuất và kinh doanh sản phẩm may mặc (bắt đầu từ công tác sáng tác mẫu, chọn nguyên phụ liệu, sản xuất và kinh doanh sản phẩm may).
*Đặc trưng của phương thức này là các cơ sở sản xuất kinh doanh phải nghiên cứu thị hiếu và nhu cầu của thị trường sử dụng trong nước (nếu là mặt hàng nội địa) và ngoài nước (nếu là mặt hàng xuất khẩu).
*Sau khi mẫu hàng đã được thị trường tiếp nhận (có nơi tiêu thụ), thì tiến hành lập dự án sản xuất, tính toán cân đối đầu vào, đầu ra và nhất là lợi nhuận. Sau đó sản xuất thử và thiết lập toàn bộ hệ thống văn bản, tài liệu kỹ thuật… để phục vụ cho các công đoạn sản xuất chính (khi muốn sản xuất phục vụ thị trường nào thì bộ phận ra mẫu phải nghiên cứu về hệ thống cỡ số theo nhân chủng học của thị trường đó).
Ưu điểm:
- Chủ động về kế hoạch sản xuất kinh doanh.
- Sử dụng được một số nguồn vật tư trong nước đạt tiêu chuẩn quốc tế với giá thành hạ.
- Tự chủ trong sản xuất kinh doanh.
- Lợi nhuận cao.
- Luôn đảm bảo công ăn việc làm cho người lao động với thu nhập cao.
Nhược điểm:
- Đầu tư ban đầu lớn.
- Dễ thua lỗ khi thị trường tiêu thụ bị biến động về nhu cầu, giá cả và một số nguyên nhân khác.
*Giá thành sản phẩm phụ thuộc vào giá nguyên liệu.
B. HÌNH THỨC MAY GIA CÔNG
Hình 1.1: Qui trình sản xuất gia công
Sản xuất gia công là hình thức sản xuất hàng may mặc mà trong đó người đặt hàng sẽ cung cấp nguyên phụ liệu và mẫu may, người nhận gia công sẽ tổ chức qui trình sản xuất theo yêu cầu của khách hàng. Hiện nay, người đặt hàng may mặc thường là các doanh nghiệp nước ngoài. Vì vậy, hình thức sản xuất này còn có tên gọi gia công xuất khẩu.
Đặc điểm của hình thức sản xuất gia công:
- Thu hút một lực lượng lao động lớn (có cả lao động phổ thông), góp phần giải quyết nạn thất nghiệp cho xã hội.
- Thu hút vốn, kỹ thuật và công nghệ của nước ngoài, tăng nguồn thu ngoại tệ cho đất nước.
- Nâng cao trình độ sản xuất trong nước, kích thích hoạt động xuất khẩu.
- Gia công xuất khẩu giúp cho các doanh nghiệp may trong nước học hỏi được kinh nghiệm quản lý tiến tiến của các quốc gia trên thế giới.
- Gia công xuất khẩu còn giúp doanh nghiệp may tiếp cận với thị trường may mặc trên thế giới,
Ưu điểm:
- Triển khai sản xuất được nhanh
- Không phải lo đầu vào và đầu ra.
- Vốn đầu tư sản xuất thấp, chủ yếu dựa vào tài sản cố định là chính.
Nhược điểm:
- Bị động trong kế hoạch sản xuất do việc tập kết nguyên phụ liệu đôi khi không đồng bộ.
- Lợi nhuận thấp.
- Thiếu tính tự chủ trong kinh doanh.
- Sản xuất chủ yếu dựa vào bạn hàng, đôi khi gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất và đời sống người lao động.
*Căn cứ vào nghĩa vụ của bên nhận gia công mà hình thức gia công được chia thành các loại sau:
- CM (cutting and making): người nhận gia công sẽ thực hiện quá trình cắt và chế tạo sản phẩm theo yêu cầu của khách hàng.
- CMP (cutting, making and packing): người nhận gia công sẽ thực hiện quá trình cắt, chế tạo sản phẩm và bao gói theo yêu cầu của khách hàng.
- CMPQ (cutting, making, packing and quota fee): người nhận gia công ngoài việc thực hiện quá trình cắt, chế tạo sản phẩm, bao gói theo yêu cầu của khách hàng còn phải trả phí hạn ngạnh (nếu có).
*Theo kiểu cách của sản phẩm được khách hàng đặt trước. Phương thức gia công được chia làm 2 loại:
- Loại thứ nhất: Sản phẩm gia công được khách hàng gửi kèm theo mẫu chuẩn, các văn bản tài liệu kỹ thuật, cùng các loại mẫu cần thiết phục vụ cho quá trình sản xuất. Với loại này, các cơ sở sản xuất chỉ việc nhận và kiểm tra nguyên phụ liệu, mẫu mã, dịch và đối chiếu tài liệu với thực tế, sau đó chế thử, chuẩn bị kỹ thuật và công nghệ để đưa vào sản xuất.
- Loại thứ hai: Dạng sản phẩm được đặt gia công theo mẫu chuẩn với thông số kích thước do khách hàng yêu cầu. Ngoài ra không có một văn bản tài liệu kỹ thuật hoặc mẫu mã nào khác kèm theo. Với loại này, cơ sở sản xuất phải dựa vào mẫu chuẩn cùng với bảng thông số, kích thước để nghiên cứu tạo ra mẫu, nhảy mẫu, may mẫu, lên định mức và ra các văn bản kỹ thuật cần thiết rồi mới triển khai đưa vào sản xuất (phải được khách hàng đồng ý, thông qua chuyên gia).
II/ KIẾN THỨC LIÊN QUAN ĐẾN HÌNH THỨC SẢN XUẤT MAY CÔNG NGHIỆP
Doanh nghiệp trong ngành May, khi lựa chọn hình thức sản xuất để áp dụng cho công ty mình, cần quan tâm đến những yếu tố: Mục tiêu của doanh nghiệp hướng đến là gì? Thị trường hiện tại của ngành và của doanh nghiệp hướng đến. Nguồn vốn, cơ sở vật chất, nhân sự, năng lực sản xuất và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp quan tâm đến thị trường ngoài nước, cần tìm hiểu, nắm vững hình thức xuất nhập khẩu để đạt lợi nhuận cao.
*Bảng so sánh 2 loại hình thức sản xuất:
Tiêu chí so sánh | Hình thức sản xuất tự sản tự tiêu | Hình thức sản xuất gia công |
Đầu tư ban đầu | Cao hơn, vì ngoài khoảng đầu tư ban đầu cho cơ sở vật chất, máy móc thiết bị, xí nghiệp còn phải lập đội ngũ thiết kế sản phẩm, đội ngũ nghiên cứu thị trường, bán hàng… | Chi phí đầu tư ban đầu không cao, đầu tư chủ yếu cho quá trình sản xuất ra sản phẩm |
Chi phí Nguyên vật liệu | Xí nghiệp phải bỏ tiền ra mua nguyên vật liệu cho sản xuất | Nhận nguyên vật liệu từ khách hàng |
Rủi ro | -Không bán được sản phẩm.
-Phải khôn khéo trong cạnh tranh về mẫu mã và thị trường tiêu thụ. |
Thấp hơn |
Lợi nhuận | Nếu thành công thì lợi nhuận rất cao. | Lợi nhuận thấp, thu được chủ yếu từ tiền công may sản phẩm |